Στη μοιρασιά του μεγάλου (απέραντου στα παιδικά μου μάτια) σπιτιού, της μητρικής γιαγιάς, έλαχε σε μένα η πλευρά του δωματίου της.
Τα βράδια, συχνά ξάπλωνα πλάι της πριν πάω στο κρεβάτι μου, αγαπούσα τις ιστορίες της. Είχε όρεξη να μου αφηγείται ότι βάζει ο νους, όλες τις ώρες. Οι πιο μαγικές στιγμές όμως ήταν εκείνες που ο ήλιος είχε πια βουτήξει στην θάλασσα μετατρέποντας την σε ένα μαύρο βαρύ πέπλο. Το παράθυρο ήταν πάντα μισάνοιχτο και τα κύματα έδιναν ρυθμό στις αφηγήσεις της. Μου μιλούσε για την αγάπη, για την ανθρωπιά, για την κακία, για την καλοσύνη, για τις γυναίκες και για τα όνειρα της.
Χτες βράδυ, ξαπλωμένη στο ίδιο δωμάτιο, Θαρρώ πως άκουσα την φωνή της, αναδυόταν μέσα από τα κύματα, η μορφή της ξετρύπωνε μέσα από τους παλιούς καθρέπτες... έβγαλα ένα ρούχο της από την παλιά ντουλάπα, εκείνη της πρό πρόγιαγιάς μου.
Είναι μια ζακέτα της που έχω κρατήσει, είναι το μόνο της ρούχο, μέσα σε αυτή την ντουλάπα... Στην οποία πια βρίσκονται και ρούχα της κόρης μου.
Μάνι μάνι η ντουλάπα έχει φιλοξενήσει τα φουστάνια 6 γενεών γυναικών.
Έβαλα λοιπόν την ζακέτα και βγήκα έξω στην βεράντα. Η κόρη μου άλλαζε πλευρό, σε ποιο όνειρο να χε χωθεί άραγε;
Βούλιαξα στην ξαπλώστρα και αρχίνησα να μετρώ τα άστρα. Θαρρώ πως είδα κάποιο να πέφτει. «Γιαγιά, όταν ένα αστέρι πέφτει πάει να πει πως σβήνει για πάντα», είχα πει κάπου στα 9 μου, θλιμμένη.
«Αν θυμάσαι το φως του και δεν πάψεις να μιλάς για αυτό, τότε δεν θα χαθεί ποτέ... Να μιλάς για το φως και ας μην υπάρχει πια το αστέρι», έτσι μου είχε πει.
Η γιαγιά μου λάμπει ακόμα μέσα μου και κάνω τα πάντα ώστε να λάμπει και μέσα στην ψυχή της κόρης μου μέσα από εμένα.
Ξαναμπήκα στο δωμάτιο... Αναστέναξα, σα να μου φάνηκε πως αναστέναξε και η κόρη μου. Δύσκολο και απαιτητικό το έργο αυτό. Να μεταφέρουμε την σοφία η μια της άλλης, να μην ξεχνάμε, να σεβόμαστε, να συναισθανόμαστε... Να παλεύουμε να κάνουμε τα πράγματα όλο και καλύτερα σε αυτόν τον κόσμο που αν γεννηθείς γυναίκα (ακόμα και μετά από τόσους αγώνες) είσαι εσύ που κάπως σα να δίνεις τον ρυθμό σε όσα αφορούν την φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας...
Σκέφτομαι τις γυναίκες της οικογένειας μου, την προγιαγιά μου για παράδειγμα. Έχω εδώ έναν καθρέπτη, που κάποτε εκείνη κοιταζόταν μέσα σε αυτόν.
Τώρα κοιτάζω εμένα. Έχω αλλάξει το τζάμι αλλά το πλαίσιο παραμένει εκεί. Να κοιταζόταν άραγε το βράδυ πριν βάλει στο κρεβάτι και το ένατο παιδί της; Να χτενιζόταν άραγε πριν πάει να πλαγιάσει πλάι στον άντρα της κοιτάζοντας τα κουρασμένα της μάτια; Να κοιταζόταν άραγε, έπειτα από κάποιες στιγμές που μπορεί να έπαιρνε ευχαρίστηση μόνο για εκείνη;
Τι ψυθίριζε στην γιαγιά μου και στις άλλες της κόρες; Τι της είχε μεταφέρει η μάνα της και τί εκείνη στις κόρες της; Σκέφτομαι όσα μετέφερε η γιαγιά μου στην δική μου μητέρα... Αφορούσαν μέσα σε άλλα την κουζίνα, την ημέρα, το τσουκάλι... Έλεγε συχνά, για παράδειγμα «ο γάμος και το τσουκάλι θέλουν υπομονή και ανάγκαση μεγάλη»... Σε εκείνη την κουζίνα, η γιαγιά, με έμαθε να μαγειρεύω, να πλένω πρώτα τα ποτήρια και έπειτα τα πιάτα. Με έμαθε να καθαρίζω το μάρμαρο... Αυτή η κουζίνα δεν υπάρχει πια... Έφτιαξα μια άλλη εγώ, μα το δωμάτιο της υπάρχει και νομίζω πως αυτό είναι υπέροχο. Προτιμώ που σε εμένα έμεινε το δωμάτιο της.
Εκεί μέσα έκανε όνειρα η γιαγιά μου. Ήθελε, μέσα σε άλλα να γίνει συγγραφέας, το έγραφε στα σημειωματάρια της από παιδί.
Η προγιαγιά μου αλήθεια τι μπορεί να ήθελε; Ποια ήταν τα όνειρα της; Είχε ποτέ δικό της χώρο ώστε να ονειρευτεί;
Τέλος πάντων...Αρχή των πάντων...
Εγώ, γιαγιά, έχω βάλει ένα γραφείο μέσα στο δωμάτιο σου και πάνω έχω ακουμπήσει τον υπολογιστή μου.
Και γράφω κάθε πρωί και κάθε βράδι... Πίσω μου έχω την ντουλάπα της πρόπρόγιαγιάς και πλάι μου έχω το κύμα.
Φορώ την ζακέτα σου και χώνομαι στην αγκαλιά σου... Και μυώ κάθε μέρα όλο και πιο πολύ την δισεγγονή σου στους θησαυρούς σου, στην σοφία σου.
Μια σοφία που όσο θα λάμπει μέσα μου το φως της και όσο θα μεταφέρεται από γενιά σε γενιά δεν θα πάψει να ταξιδεύει στον γαλαξία της γυναικείας ψυχής...
