Όταν ήμουν φοιτήτρια στην Ιταλία είχα την τύχη να γνωρίσω πολλούς και ιδιαίτερους ανθρώπους.
Ο χειμώνας, στην πόλη που ζούσα, ήταν αρκετά άγριος και την έβγαζα στην βιβλιοθήκη της σχολής, έκανα διάλειμμα με τους συμφοιτητές μου πίνοντας ζεστή σοκολάτα και καφέ από ένα αυτόματο μηχάνημα, έπειτα επέστρεφα στα βιβλία με περίσσια ενέργεια.
Αυτά τα διαλείμματα ήταν τα πιο ανεκτίμητα, έρεαν οι λέξεις από το στόμα των Ιταλών φίλων μου και γέμιζαν την ψυχή μου με έναν μοναδικό ρυθμό.
Όταν άνοιγε ο καιρός ξαμολιόμασταν στα πάρκα και στα καφέ, απλώναμε τα βιβλία μας και διαβάζαμε ώρες ατελείωτες.
Λίγο πριν την εξεταστική απομονωνόμουν για να συγκεντρωθώ πιο καλά και να κάνω επανάλειψη, τον χειμώνα χωνόμουν στην παλιά βιβλιοθήκη της πόλης, μοσχοβολούσε δέρμα πολυκαιρισμένο, πόσα χέρια να είχαν αγγίξει αυτά τα βιβλία, χρόνια πριν τα αγγίξουν τα δικά μου;
Τα καλοκαίρια γέμιζα το σακίδιο μου και πήγαινα σε ένα μικρό καφέ κοντά στην σχολή, πίσω από τον καθεδρικό ναό.
Σήμερα θυμήθηκα εκείνη την ηλιόλουστη ημέρα, βρέθηκα δίπλα στο τραπέζι που καθόταν μια εξαιρετικά ιδιαίτερη γυναίκα.
Ζούσε σε ένα σπίτι κοντά στον καθεδρικό ναό, λίγα στενά μακριά από τη σχολή μου.
Την έλεγαν Lucia.
Luce στα ιταλικά σημαίνει φως.
Είχε πολύ φως μέσα της η κυρία Lucia αλλά κάποτε το είχε κρύψει βαθιά, κάτω από βαριά υφάσματα. Έτσι θα μου αποκάλυπτε αργότερα … ευτυχώς μια μέρα το κατάλαβε και πέταξε τα κουρέλια απο πάνω της.
Από τότε φορούσε μόνο πολύχρωμα υφάσματα και αξεσουάρ!
Ήταν ψηλή, σίγουρα ήταν όμορφη στα νιάτα της, τα μαλλιά της ήταν γκρι, μακριά ως την πλάτη.
Αυτό για τα μακριά μαλλιά το φανταζόμουν, τα είχε πάντα πιασμένα σε κότσο. Ίσως να μην ήταν και τόσο μακριά.
Την είχα, λοιπόν, συναντήσει εκεί την πρώτη φορά κάτω από τον Ιταλικό ήλιο.
Διάβαζα το βιβλίο της ψυχοπαθολογίας, κοντοζύγωνε η εξεταστική, το μυαλό μου ήταν στην Ελλάδα, ήταν δύσκολος ο χειμώνας, είχα ένα χρόνο να πάω στην πατρίδα και το μυαλό μου ήταν στο νησί.
Τέλος πάντων, προσπαθούσα να συγκεντρωθώ όπως μπορούσα.
Η κυρία Φωτεινή (έτσι την προσφωνούσα αργότερα και γελούσε με χαρά στο άκουσμα του μεταφρασμένου της ονόματος) με πήρε χαμπάρι.
«Δεν έχεις όρεξη για διάβασμα, έτσι;»
«Καθόλου» της απάντησα διστακτικά, σα να με τσάκωσε να κάνω κάτι φοβερά παράνομο.
Σουλατσάριζα στο πλακόστρωτο του νησιού, νοητά.
Το σώμα μου κόντευε να μεταφερθεί εκεί. Και τσουπ… με επανέφερε πίσω η κυρία με τα γκρι μαλλιά.
Από τις φούξια μπουκαμβίλιες στο μεσαιωνικό σοκάκι με τις κομψές υπάρξεις και τα ποδήλατα.
Η κυρία Lucia χαμογέλασε.
Χαμογέλασα και εγώ, λίγο σαν χαμένη… βασικά ήμουν χαμένη, κάπου ανάμεσα στα νιάτα , στην άγνοια κινδύνου, στην αίσθηση παντοδυναμίας.
«Βλέπω διαβάζεις ένα δύσκολο μάθημα» είπε η κυρία Φωτεινή/Lucia.
«Σπουδάζω ψυχολογία, είμαι από την Ελλάδα και … ναι είναι δύσκολο», της απάντησα.
«Κάποτε σπούδασα και εγώ ψυχολογία. Τωρα πια εργάζομαι πολλά χρόνια ως θεραπεύτρια και τα τελευταία διδάσκω»
Την κοίταξα με καχυποψία, « Διδάσκετε; Που διδάσκετε;»
Εκείνη χαμογέλασε και δάγκωσε το cornetto της (ιταλικό κρουασάν).
Επέστρεψα στο βιβλίο μου γιατί μετά από την μπουκιά της κοίταξε αλλού και δεν πήρα καμία απάντηση.
Μετά από λίγο σηκώθηκε και μου χαμογέλασε λέγοντας «θα συναντηθούμε σύντομα».
Επιστρέφοντας από το νησί στην Ιταλία και έχοντας ολοκληρώσει επιτυχώς την εξεταστική, είχε έρθει η ώρα να επιλέξω μαθήματα επιλογής, είχε ένα περίεργο corso που έμπλεκε την φιλοσοφία, τον μύθο και την ψυχολογία, τα μαθήματα τα παρέδιδε μια Γιουνγκιανή θεραπεύτρια. «Γιατί όχι» σκέφτηκα, και δήλωσα συμμετοχή.
Μαντέψτε… στον διάδρομο προς την αίθουσα άκουσα κάποιον να μου λέει «το ήξερα πως η greca θα διάλεγε το μαθημά μου!»
Η κυρία Lucia, με τον κότσο της και τα πολύχρωμα ρούχα της, μου έγνεψε από μακριά να την περιμένω.
Μπήκαμε μαζί στην αίθουσα και εγώ αισθανόμουν μια περίεργη ζαλάδα… δεν μπορούσα να εξηγήσω αυτή την συγκυρία.
Η γυναίκα αυτή ήταν, και είναι ακόμα, για μένα μια πολύ σημαντική φιγούρα.
Με μύησε στην Γιουνγκιανή σκέψη, με έναν τρόπο απόλυτα θηλυκό, μου σύστησε και άλλες σημαντικές γυναίκες και επηρέασε βαθιά την ψυχική σκευή μου.
Κάθε φορά που βλέπω τον ήλιο να βουτά στην κορυφή του βουνού, την φέρνω έντονα στο μυαλό μου.
«Ο ήλιος δύει για να ανατείλει» μου έλεγε… « να θυμάσαι μόνο πως το σώμα για να ανατείλει πρέπει να το ξεκουράζεις, το ίδιο και την ψυχή».
Ένα από τα θέματα που αγαπούσε να αναλύει και έδινε μεγάλη έμφαση σε αυτό ήταν το αρχέτυπο του πληγωμένου θεραπευτή.
Η Lucia μας μιλούσε συχνά για τον Χείρωνα τον σοφότερο των Κενταύρων.
«Αυτός είναι το υπέρτατο σύμβολο του «Πληγωμένου Θεραπευτή» έλεγε και κάπως σα να γούρλωνε τα μάτια μέσα από τα πολύχρωμα γυαλιά της.
Η θεμελιώδης ιστορία αυτού του αρχέτυπου αφορά τον ελληνικό μύθο για το Χείρωνα, τον μεγαλύτερο και σοφότερο της φυλής των Κενταύρων που ήταν ιππόμορφοι άντρες (άνθρωποι από τη μέση και πάνω και ίπποι από τη μέση και κάτω). Η έννοια της ελληνικής λέξης Χείρων είναι «χέρι» (ουσιαστικό) ή «επιδέξιος με τα χέρια» (επίθετο) και σχετίζεται στενά με την ελληνική λέξη χειρουργός.
Σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Κενταύρους που ήταν περιβόητοι για το μεθύσι, τη χυδαιότητα και τη βίαιη συμπεριφορά τους, ο Χείρωνας ήταν ένας αθάνατος Θεός, πολιτισμένος, μορφωμένος, ειρηνικός και ευγενικός. Γιος του Τιτάνα Κρόνου και ετεροθαλής αδελφός του Δία, ο Χείρωνας ήταν ένας διάσημος και σεβαστός δάσκαλος. Ήταν ιδιαίτερα γνωστός για τη μεγάλη του ικανότητα στην ιατρική, μέντορας πολλών μυθικών ηρώων όπως ο Ηρακλής, ο Αχιλλέας, ο Ιάσονας και ο Ασκληπιός.
Σύμφωνα με το μύθο, ο Χείρωνας τραυματίστηκε κατά λάθος από βέλος του Ηρακλή επικαλυμμένο με το δηλητηριώδες αίμα της Λερναίας Ύδρας. Η αφόρητα οδυνηρή πληγή του ήταν ανίατη, αλλά ο Χείρωνας, αθάνατος λόγω της θεϊκής καταγωγής του, δεν μπορούσε να πεθάνει. Ο βασανισμένος Κένταυρος περιφερόταν στη γη και συνέχιζε να θεραπεύει τους αρρωστημένους και τους τραυματίες. Έτσι έφτασε να ενσαρκώνει το παράδοξο του μεγάλου θεραπευτή που μπορεί να θεραπεύσει όλους εκτός από τον εαυτό του. Τελικά, περιπλανήθηκε στο μέρος όπου ο Προμηθέας υπέφερε από τη δική του οδύνη. Εκεί, επιτέλους, βρήκε την ελευθερία από τον πόνο του: προσφέρθηκε εθελοντικά να δώσει την αθανασία του στον Προμηθέα και τώρα θα μπορούσε να πεθάνει. Αντί να μεταφερθεί στον Άδη, ο Δίας του έδωσε μια θέση ανάμεσα στα αστέρια ως αστερισμός του Τοξότη ή του Κενταύρου.
Η Lucia είχε και εκείνη κάποτε πληγωθεί, είχε επωμισθεί ένα τεράστιο ψυχικό βάρος, είχε χάσει το εσωτερικό φως της και την χαρά της μετά από μια περίπλοκη συναισθηματική κατάσταση που ανέσυρε μέσα της ένα βαρύ παιδικό τραύμα. Αυτό , όπως εκείνη πίστευε, είχε ως αποτέλεσμα να νοσήσει βαριά από μια ασθένεια που θα της στοίχιζε την ζωή.
Βρήκε όμως με κάποιο τρόπο τη δύναμη να μην τα παρατήσει, και τα κατάφερε, βρήκε την ισορροπία μέσα της, μια ισορροπία ανάμεσα στο σώμα και στην ψυχή.
Έδωσε χρόνο στον εαυτό της ώστε να κατανοήσει τι ήταν αυτό που της είχε επιβαρύνει τόσο και αφού βούτηξε βαθιά στα σκοτάδια της έπειτα μπόρεσε να βοηθήσει και τους ανθρώπους που απευθύνονταν σε εκείνη, ώστε να βοηθήσουν με την σειρά τους τον εαυτό τους.
Είναι αναπόφευκτο, ο καθένας απο εμάς κάποια στιγμή στη ζωή του θα περάσει απο δοκιμασίες.
Αυτές οι δοκιμασίες μπορεί να αφορούν φυσικό πόνο, αρρώστιες, διανοητική σύγχυση , ψυχικά τραύματα ή ακόμη υπαρξιακή αγωνία.
Όλες αυτές οι δυσκολίες αν αντιμετωπιστούν κατάματα, είναι δυνατό να μας διδάξουν και να μας βοηθήσουν ώστε να συμπάσχουμε στην θλίψη και τον πόνο του συνανθρώπου μας .
Ο Κάρλ Γιούνγκ πίστευε ότι η ασθένεια της ψυχής θα μπορούσε να είναι η καλύτερη δυνατή μορφή κατάρτισης για ένα θεραπευτή . Οι πόνοι και οι δυσκολίες που κάποιος κουβαλάει αλλά εν τέλη υπερνικά είναι πηγή μεγάλης σοφίας και θεραπευτικής δύναμης.
Ο «Πληγωμένος Θεραπευτής» καταλαβαίνει πως αισθάνεται ο ασθενής επειδή ο ιδιος έχει περάσει από τον ίδιο πόνο, αν έχει αποδεχτεί και επεξεργαστεί τις δύσκολες/τραυματικές εμπειρίες του, είναι ικανός να συναισθανθεί τον άλλο.
Εξαιτίας αυτής της εμπειρίας ολόκληρη η ουσία της σχέσης μεταμορφώνεται σε ένα σπουδαίο ταξίδι, ο θεραπευτής γίνεται συνταξιδιώτης με τον θεραπευόμενό του, ανοίγοντας έτσι έναν ψυχικό δρόμο που τους συνδέει.
Το φως του ήλιου που δύει μου έφερε λοιπόν στο μυαλό την κυρία φωτεινή και τον μύθο του Χείρωνα.
Ο ήλιος πρέπει να δύσει για να ανατείλει, αυτή του η μελαγχολική διαδρομή που σηματοδοτεί ένα τέλος, μιας και κάθε βουτιά του ήλιου στο αθέατο μέρος της γης θα μπορούσε να παρομοιαστεί με κάθε δύσκολη διαδρομή που μας φέρνει αντιμέτωπους με ένα τέλος.
Αν αντέξουμε όμως και κάνουμε υπομονή ίσως επανέλθει το φως μέσω μιας σπουδαίας γνώσης, «πως είμαστε ικανοί να ξεπεράσουμε τον πόνο μετατρέποντας τον σε δύναμη».
ΥΓ. (όλοι κρύβουμε μέσα μας έναν πληγωμένο θεραπευτή, που όμως δεν θα μπορέσει ποτέ να θεραπεύσει κανέναν, αν πρώτα δεν θεραπεύσει τον εαυτό του)
ΠΗΓΕΣ
Groesbeck, C. J. (1975). The archetypal image of the wounded healer. Journal of analytical psychology, 20(2), 122-145.
Jung, C. G. (2014). The archetypes and the collective unconscious. Routledge.
